Matimu ya Mufi

Xana matimu ya mufi i yini?

I xitsalwambiko lexi eka xona ku tsariwaka matimu ya munhu loyi a hundzeke emisaveni leswaku ya ta hlayiwa hi siku ro n’wi heleketa endlwini ya yena yo hetelela.

Tekela enhlokweni leswi landzelaka:

• Loko u tsala matimu ya mufi tirhisa munhu wa vunharhu.
• Tsala hi nkarhi lowu nga hundza.
• Tsala vuxokoxoko lebyi faneleke byo fana na:
  • Vito na xivongo swa mufi.
  • Adirese ya yena.
  • Siku ro velekiwa.
  • Vatswari va mufi na leswaku a a ri n’wana.
  • Siku ro hundza emisaveni na xivangelo xa rifu.
  • Leswi a swi fikeleleke/laha a nga fika emaninginingini/tidyondzo/xiave eka migingiriko ya muganga kumbe tiko.
  • Switori swo koma mayelana na leswi a a hanyisa xiswona. Leswi maxaka na vandyangu va n’wi tsundzukaka ha swona.
  • Lava a va siyeke na ku n’wi navelela ku etlela hi kurhula kumbe ku n’wi phata.

Lemuka: Matimu ya mufi ku ya hi ndhavuko wa xintima wu katsa xitiviso xa nkosi, mbulavulo wo tlangela na xiphato xa xirilo.

Xitiviso xa Nkosi

I xitiviso lexi tivisiwaka eka phephahungu kumbe xiyanimoya. Xitiviso xi katsa (ma)vito na xivongo swa mufi, siku ro hundza emisaveni, siku ro veka, ndhawu na nkarhi. Ku nga ha katsiwa na xivangelo xa rifu.

Mbulavulo wo Tlangela

Lowu i mbulavulo lowu nyikiwaka ku fundza/tlangela munhu lowu a nga tirha hindlela yo hlawuleka. Ku nga tlangeriwa munhu loyi a hanyaka kumbe a hundzeke emisaveni. Xikongomelo xa mbulavulo wo tlangela i ku khensa, ku tlangela na ku xixima munhu loyi a faneleke ku tekeriwa enhlokweni endhawini/etikweni ra vona.

Xiphato xa Xirilo

I xiphato xa xirilo kumbe xo kombisa ku twa ku vava hi ku lova ka munhu wo karhi. Xiphato lexi xi phatiwa hi siku ra nkosi.

Swikombiso swa swivutiso swa matimu ya mufi:

1. Un’wana wa xaka ra wena u weriwile hi yindlu kutani a hundza emisaveni. Tsala matimu lama nga ta hlayiwa hi siku ra ku vekiwa ka yena endlwini ya makumu.
2. Mudzaberi wa xipanu xa n’wina xa ntlangu lowu u wu rhandzaka u lovile ekhombyeni ra movha. Tsala matimu ya yena lawa ya nga ta hlayiwa hi siku ra ku vekiwa ka yena endlwini yo hetelela.
3. Mi humile rendzo na vantshwakuloni va kereke ya n’wina ku ya pfala lembe kutani muntshwa un’we u fikile a nwela ematini. Tsala matimu ya yena lawa ya nga ta hlayiwa hi siku ra ku vekiwa ka yena endlwini yo hetelela.
4. Mi forile nkarhi wo leha ebangini na munghana wa wena loyi a tivikeke ku pandziwa hi nhloko. Loko ma ha forisile xisweswo, munghana wa wena u wile a lovela kwalaho. Tsala matimu ya yena lawa ya nga ta hlayiwa hi siku ra ku vekiwa ka yena endlwini yo hetelela.

Swin’wana swa leswi u nga swi katsaka loko u hlamula xivutiso xa 1:

Matimu ya Mufi Boy Mnisi

Boy Mnisi u velekiwile hi lembe ra 1960 etikweni ra Mkhuhlu. A a ri n’wana wa vumbirhi wa Ben na Mavis Mnisi lava na vona va hundzeke emisaveni.

Hi lembe ra 1966 Boy u sungurile xikolo xa Phurayimari xa Babati. Kusuka laha u yile exikolweni xa le henhla xa Bondzeni laha a nga pasa Giredi ya 12 hi lembe ra 1978. U yisile tidyondzo ta yena emahlweni eYunivhesiti ya Medunsa laha a nga thwasela vudokodela hi 1984. U sungurile ku tirha exibedhlele xa Masana hi lembe ra 1985. U tirhile eswibedhlele swo hambanahambana swa mfumo. A a ri un’wana wa swirho swa madokodela lama pfuneke vadyuhari va muganga wa Tsemamarhumbu hi ku va xavela switirhisiwa swo endla vutiolori. U vile xirho xa tikomiti to hambanahambana ku katsa na ku va mutshamaxitulu wa komiti ya madokodela laha Mpumalanga.

Hi lembe ra 1987 u tekile nsati yena Grace Mbhayimbhayi kutani va katekisiwa hi vana vanharhu va majaha ku nga Vukosi, Akani na Tirhani.

Loko a ta hlangana na rifu ra yena hi siku ra 10 Dzivamisoko 2027 hikokwalaho ko weriwa hi khumbi ra yindlu a ha ku heta ku pfula ndhawu ya yena ya vutshunguri ya ‘VaMnisi Medical Suite’. Boy u siya nsati na vana vanharhu va xinuna na makwavo Khensani.

Etlela hi kurhula jaha ra Mvhuleni!